Rodochrosiet
|
|
Naam | Rookkwarts |
| Kleur | Zwart | |
| Klasse | Silicaten | |
| Hardheid | 7,0 | |
| Vindplaats | U.S.A., Arcansas | |
| Aankoopplaats | Nederland, Oss, D'n Iemhof | |
| Aankoopdatum | 08-11-2009 | |
| Verkoper | Onbekend |
Geen mineralenverzameling is compleet zonder een exemplaar van het mooie rookkwarts. Rookkwarts is doorzichtig en meestal heeft het een van de vele tinten bruin. Zwarte exemplaren worden morion genoemd. Rookkwarts wordt soms ook cairngorm genoemd, naar in een berg in Schotland. Het is niet helemaal duidelijk waar het woord ‘kwarts’ zelf vandaan komt. Sommigen denken dat het van het oud-Saksische ‘querkluferts’ komt, dat zoveel betekent als: erts uit een kruisende ader.
Zuiver kwarts is een helder en kleurloos mineraal. Door verschillende invloeden kan het in het bruine halfedele rookkwarts veranderen. De invloed van natuurlijke ultraviolette straling speelt een rol. Ook de straling die in de aarde zelf ontstaat door verval van verschillende radioactieve elementen zoals uranium heeft invloed. De verkleuring kan ook het gevolg zijn van minuscule mangaanonzuiverheden.
Radioactiviteit heeft vaak een belangrijke rol gespeeld bij het ontstaan van deze edelsteen. Gelukkig zijn exemplaren van rookkwarts niet meer instabiel en daarom nu niet meer gevaarlijk.
Zoals alle vormen van kwarts kan rookkwarts op veel verschillende manieren worden geslepen. Het gekozen slijpsel is afhankelijk van de precieze structuur van het kristal en de gewenste effecten. Rookkwarts wordt vaak met facetten geslepen of gepolijst tot een gladde, koepelvormige cabochon. Het kan ook in een trommel tot kralen worden geslepen. Rookkwarts wordt ook wel tot een intaglio met een verzonden reliëf gesneden. De voorkeursdriehoek voor slijpen is 40 tot 50 graden langs de kroon en 43 graden langs het paviljoen van de kristallen.
Sommige kristallen van rookkwarts kunnen enorm groot worden. Er zijn over de hele wereld veel mooie, grote exemplaren gevonden. De mooiste verzameling is toch waarschijnlijk wel in het Museum van Bern (Zwitserland) te vinden. Hier weegt het grootste exemplaar 133,5 kg. Het is 69 cm lang, en heeft op het breedste punt een omtrek van 122 cm. Een ander kristal uit dezelfde verzameling, bekend onder de naam Der König (de koning) weegt 127,5 kg en is 87 cm lang met een maximumomvang van 100 cm. Twee andere exemplaren in dezelfde verzameling, Castor en Pollux genaamd, wegen 67 en 62,5 kg. In 1946 heeft men op de Tiefengletscher in Zwitserland zelfs een kristalgroep gevonden van 180 kg.
Zoals alle vormen van kwarts is ook rookkwarts onoplosbaar in alles behalve in het krachtige en gevaarlijke fluorwaterstofzuur (vloeizuur). Je moet het niet verhitten, omdat het hierdoor zijn kleur kan verliezen. Bovendien kan snelle afkoeling maken dat het barst.
Rookkwarts wordt voornamelijk gevonden in holten in pegmatieten en andere gesteenten die zijn ontstaan door vulkanische activiteit diep onder het aardoppervlak (stollingsgesteenten). Enkele van de mooiste afzettingen van rookkwarts worden gevonden in: Brazilië, Egypte, Italië, Madagaskar, Schotland, Sri Lanka, de VS, Zuid-Afrika en Zwitserland.